چیزی که در بحث ساخت و ساز هر بنایی اهمیت دارد، مسئله محاسبات دقیق در ساخت سازهها و آرماتوربندی است. چرا که باید تا جای ممکن، این موضوع بینقص باشد. زمانی که بحث ساخت و ساز بناها به میان میآید، موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. چرا که جان انسانها در میان بوده و باید کاملا علمی و دقیق عمل کرد.
لیستوفر (Listofer) یکی از نمونههایی است که میتواند در این حیطه، بسیار مفید واقع شود. چرا که یک راهنمای کاملا دقیق و علمی برای راهنمای نصب و اجرای آرماتورها است. در این مقاله قصد داریم بیشتر راجع به لیستوفر آرماتور صحبت کرده و شما را با آن آشنا کنیم. پس برای اطلاعات بیشتر، تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
لیستوفر آرماتور چیست و چه کاربردی دارد؟
در بالا توضیح دادیم که بحث صنایع ساختمانسازی یک کار کاملا علمی و گاهی اوقات، حتی پیچیده است. به همین دلیل، علم مهندسی روی کار آمده تا بتواند کمک شایانی به بشر کند. در واقع به لطف علم مهندسی، امروزه سازههای عظیمی در برابر زلزلههای 7 ریشتری دوام آوردهاند و شاهد بناهای بسیار عظیم و بینقص هستیم. برعکس، میتوانیم شاهد فاجعههای انسانی زیادی، فقط به خاطر رعایت نکردن اصول مهندسی در ساخت بناها باشیم.
حالا منظور ما از عنوان کردن این مطالب چیست؟ این که در بحث ساخت آرماتوربندی، باید طبق یک اصولی پیش برویم. یعنی این گونه نیست که همه چیز به شکل تجربی و یا بصری انجام شود. برای این کار نیاز به یک جدول دقیق خواهیم داشت که فهرستی از میلگردهای تقویتکننده را داشته باشد.
اگر بخواهیم به طور دقیق راجع به لیستوفر آرماتور توضیح دهیم باید بگوییم که قرار است در مورد یک جدول صحبت کنیم. جدولی که در انگلیسی Bar Bending Schedule نام دارد. داخل این جدول اطلاعات و جزئیات متعددی راجع به انواع میلگردها بیان شده است. همانطور که میدانید، تنوع میلگردها بسیار زیاد بوده و هر کدام برای کار خاصی طراحی شدهاند.
لیستوفر آرماتور چیست؟
از این روی، نیاز به یک جدول راهنما جهت مشخص کردن انواع میلگردها خواهیم داشت تا بتواند در بحث آرماتوربندی، کمک شایانی به متصدیان ساختمانسازی کند. معمولا در جدول لیستوفر آرماتور جزئیات زیادی راجع به میلگردها ذکر میشود که برای ساخت سازهها و آرماتوربندی، بسیار کاربردی هستند. این جزئیات به شرح ذیل هستند:
خمیدگی انواع میلگردها:
حالت خمیده انواع میلگردها با شکل خاص خودشان و جزئیات محاسباتی دقیق در این جدول وجود دارد. مهندسان و سایر متخصصان پروژههای عمرانی میتوانند از این جدول برای خم کردن میلگردهایی که قرار است در آرماتوربندیشان استفاده کنند، به خوبی بهرهمند شوند و از اطلاعات آن استفاده نمایند.
نوع میلگردها و اندازه آنها:
در بالا هم ذکر کردیم که نوع میلگردها بسیار متفاوت بوده و هر کدام کاربردهای خاص خودشان را دارند. به همین دلیل، استفاده از انواع میلگردها نسبت به پروژههای مختلف، میتواند بسیار حائز اهمیت باشد. به همین دلیل نیاز به یک جدول تخصصی برای آشنایی با انواع میلگردها و جزئیات دقیقشان خواهیم داشت که خوشبختانه همگی در جدول لیستوفر آرماتور موجود است.
وزن میلگردها و وزن آرماتور:
یکی دیگر از مهمترین مباحثی که در بحث آرماتوربندی وجود دارد، بحث وزن است. یعنی باید بدانیم که میلگرد انتخاب شدهمان چه وزنی داشته و تعداد آنها، سرجمع چه میزان وزنی را برای آرماتورمان خواهد داشت. در نهایت باید وزن دقیقی که آرماتورها به وجود میآورند را هم بدانیم.
در جدول لیستوفر آرماتور، تمامی این مباحث وجود دارد که میتوانیم از آنها بهرهمند شویم.
طول میلگردها و جزئیات دقیق آنها:
این که بخواهیم در هر پروژهای از چه نوع میلگردی با ابعاد و اندازههای مختلف استفاده کنیم، یکی از مهمترین مباحثی است که در بحث مهندسی ساختمانسازی مطرح میشود. چرا که متخصصان این حوزه باید به خوبی راجع به ابعاد انواع میگلردها اطلاعات دقیق داشته و بهترین نوع را برای پروژههایشان انتخاب نمایند.
در جدول لیستوفر آرماتور، این جزئیات موجود بوده و میتوان طول دقیق و ابعاد و اندازه تمام میگلردها را مشاهده کرد.
تعداد میلگردهایی که باید در هر سازه به کار رفته شود:
باز هم روی موضوع محاسبات دقیق و اعداد و ارقام، در پروژههای ساختمانسازی و صنایع ساختوساز تاکید میکنیم. چرا که هیچ چیزی در پروژههای بسیار حساس ساختمانسازی از روی شانس انتخاب نمیشود، بلکه انجام هر اقدامی در صنایع ساختمانسازی نیاز به محاسبات دقیق دارد.
تعداد میلگردهای استفاده شده در آرماتوربندی و یا سازهها هم، دقیقا یکی از این نمونهها است که در جدول لیستوفر آرماتور، موجود است.
چرا لیستوفر آرماتور تا این حد اهمیت دارد؟
با این که توضیح دادیم بحث ساختمانسازی کاملا محاسباتی و دقیق است، اما کار عملی آرماتوربندی معمولا توسط کارگران ساختمان انجام میشود. در واقع اگر بخواهیم کار ساختمانسازی را به دو بخش مهم تقسیم کنیم، بحث اتاق فکر و محاسبات با مهندسان و متخصصان پروژه و قسمت عملی هم با کارگران ساختمان است.
بدون شک کارگران ساختمان هر چقدر هم که تجربه عالی و کافی در زمینه ساخت و ساز داشته باشند، دانش کافی مهندسان پروژه را نخواهند داشت. از این روی، برای اجرای درست آرماتوربندی نیاز است تا کارگران نتیجه نهایی را به زبان ساده از متخصصان پروژه جویا شوند تا بتوانند میلگردها را به درستی خم کرده و کار آرماتوربندی را کاملا بدون نقص انجام دهند.
برای این کار معمولا ناظر پروژه وظیفه انتقال اطلاعات دقیق و درست را به کارگران ساختمان خواهد داشت. بدین معنا که باید ابتدا اطلاعات دقیق را از جدول لیستوفر آرماتور درآورده و سپس میلگردهای صحیح مناسب با پروژه را انتخاب نمود. پس از آن، نوبت به جزئیات دیگر مربوط به میلگردها میرسد.
یعنی این که میلگردها باید نسبت به پروژهای که قرار است اجرا شود، چه نوع حالت خمیدگی داشته باشند. سپس در مرحله نهایی باید تمامی این اطلاعات به زبان ساده اما کاملا دقیق به کارگران ساختمان، انتقال داده شود. یعنی از ابعاد و اندازه دقیق گرفته تا محل خمیدگی و زاویه خم میگلردها، همگی باید به طور دقیق به کارگران ساختمان ابلاغ گردد. پس از آن، ناظر ساختمان باید فرایند نهایی را هم، به طور دقیق بازرسی کرده و از درست بودن کار اطمینان حاصل کند.
استفاده از لیستوفر آرماتور چه مزایایی دارد؟
این موضوع بارها برای جامعه بشریت اثبات شده است که هر چقدر بیشتر به علم اکتفا کنیم، به همان اندازه آسایش و امنیت بیشتری خواهیم داشت. چنین موضوعی را میتوانیم در بحث ساختوسازهای عمرانی هم، به وفور مشاهده کنیم. از این روی، در سالهای گذشته، حتی سختگیریهای نظام مهندسی هم در ساخت بناها بیشتر شده است.
چرا که این کار برای فراهم کردن ایمنی بیشتر در ساختمانها لازم خواهد بود. یکی از بزرگترین مزایای جدول لیستوفر آرماتور فراهم کردن ایمنی بیشتر در سازهها و به خصوص آرماتوربندی ساختمانها است که در اینجا به چند نمونه دیگر از مزایای آن اشاره خواهیم کرد. این موارد عبارتاند از:
کاهش ضایعات میلگرد:
زمانی که همه چیز به طور دقیق مشخص گردد، برشهای میگلرد و خمکاریهایش هم، به درستی صورت میپذیرد. در چنین شرایطی، مهندسان ساختمان میتوانند به دستی تخمین بزنند که دقیقا چقدر میلگرد برای هر پروژه نیاز بوده و برشهای آنها باید چگونه انجام شود. این کار به لطف جدول لیستوفر آرماتور امکانپذیر خواهد بود که باعث کاهش چشمگیر ضایعات میلگرد خواهد شد.
تخمین دقیق مقدار میلگرد:
یکی دیگر از مزایای جدول لیستوفر آرماتور، تخمین دقیقتر تعداد میلگردها در هر پروژه است. در بالا هم اشاره کردیم که این جدول اطلاعات جامع و بسیار دقیقی در مورد تعداد میلگردهای موردنیاز برای هر پروژهای را ذکر کرده است. در نتیجه، میتوانیم انتظار تخمین دقیقتر برای میلگردهای موردنیازمان، با استفاده از جدول لیستوفر آرماتور را داشته باشیم. این موضوع در کاهش هزینه خرید میلگردها هم میتواند تاثیرگذار باشد. چرا که نیازی به خرید ملیگردهای بیشتر برای اطمینان از کم نشدن تعداد میلگردها وجود نخواهد داشت.
افزایش کنترل کیفی در اجرای پروژهها:
زمانی که برای انجام هر کاری یک الگوی دقیق داشته باشیم، طبیعی است که کیفیت نهایی کارمان هم، بینظیرتر خواهد شد. این موضوع فقط در بحث ساختمانسازی صدق نمیکند، بلکه شامل حال موارد دیگر هم میشود. جدول لیستوفر آرماتور به عنوان یک الگوی کاملا اصولی و علمی، به متصدیان پروژههای عمرانی کمک میکند تا بتوانند ساختوسازهایشان را با دقت بیشتری انجام دهند. چرا که همه چیز به طور مرتب و کاملا دقیق میتواند از روی این جدول انجام شود. در نتیجه، کیفیت نهایی پروژهها هم، بیشتر خواهد شد.
کاهش سرقت و یا کمتر شدن میلگردها:
از آنجایی که قیمت میلگردها بسیار زیاد است، بحث مدیریت و محافظت از آنها هم، اهمیت زیادی پیدا میکند. به همین منظور، متصدیان پروژههای عمرانی، همیشه نگهبانهایی برای محافظت از میلگردها قرار میدهند. اما همیشه موضوع به اینجا ختم نمیشود. چرا که بحث سرقت و یا سوءاستفاده از میلگردها میتواند به روشهای مختلفی اتفاق بیفتد. اما با استفاده از این جدول، تعداد میلگردها به طور کامل مشخص شده و میتوان به خوبی محافظ از آنها را مدیریت کرد.
تخمین سریع هزینههای میلگردها در ساختوسازها:
یکی از مهمترین بحثها در هر پروژهای، تخمین سرمایه اولیه است. چرا که بر پایه این اطلاعات و دادهها است که میتوان سریعا اقدام به تامین بودجه اولیه کرده و پروژه را آغاز کرد. این کار با استفاده از جدول لیستوفر آرماتور بسیار آسانتر بوده و سریعا انجام میشود. بدین معنا که طبق اطلاعات جدول، میتوان آمار دقیق تعداد میلگردهای مورد نیاز در هر پروژه را مشخص کرد. پس از آن، میتوان بر اساس قیمت روزی که میلگردها دارد، یک هزینه کلی را برای پروژه برآورد کرد.
آشنایی با جدول لیستوفر آرماتور
همانطور که توضیح دادیم داخل جدول لیستوفر آرماتور جزئیاتی متعددی وجود دارد که باید از آنها مطلع گردیم. شاید خواندن این جدول برای یک مهندسی که تحصیلاتش در این زمینه بود، کار بسیار آسانی باشد، اما ممکن است برای افراد دیگر اطلاع از جزئیات دقیق آن کار چندان آسانی نباشد. به همین منظور، قبل از آشنایی کامل با جدول لیستوفر آرماتور، خالی از لطف نیست که برخی جزئیات تخصصی آن را برایتان توضیح دهیم تا هنگام خواندن آن، دچار مشکل خاصی نشوید. این اصطلاحات به شرح ذیل هستند:
- Pos: این اصطلاح مربوط به موقعیت قرار گیری میلگردها است. موقعیت قرارگیری میلگردها میتواند در آدرسدهی یا جزئیات پلانها ذکر شود.
- Size: این بخش مربوط به اندازه و ابعاد میلگردها است که در هر میلگرد میتواند نسبت به موارد دیگر، کاملا متفاوت باشد.
- Shape: مربوط به بخش شکل و ظاهر آرماتورها بوده که البته از نظر خمیدگی میلگرد مورد برسی قرار میگیرد. در این بخش، حالت خمیدگی میلگرد برای هر آرماتوربندی، به طور دقیق توضیح داده شده است.
- Length: این قسمت شامل طول آرماتور بوده که در آن، جزئیات مختلفی مربوط به طولهای درجه شده وجود دارد.
- Number: مربوط به تعداد آرماتورهای مورد نیاز در هر پروژه است. بر اساس این اعداد و ارقام، میتوان نسبت به هر پروژهای تعداد آرماتورها و میلگردهایی که قرار است داخل آن استفاده شود را مشخص نمود.
- Weight: مربوط به وزن میلگردها میشود. در بالا هم توضیح دادیم که هر کدام از میلگردها ممکن است ابعاد، اندازه و حتی وزن متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته باشد. در اینجا معمولا وزن واحد طول میلگرد در تعداد آن، ضرب میگردد.
جدول لیستوفر آرماتور
جدول لیستوفر
چه قوانینی برای تهیه لیستوفر آرماتور وجود دارد؟
بهتر است قبل از تهیه لیستوفر آرماتور، از برخی قوانین مطلع باشیم که رعایت کردن آنها شامل موارد زیر میگردد:
- میلگردهایی که قرار است در سازهها استفاده شوند، باید برای هر واحد و طبقه، به صورت جداگانه در نظر گرفته شده و سپس ذکر شوند.
- میلگردهای استفاده شده در هر سازهای باید به ترتیب عددی ذکر شده و به این ترتیب قید شوند.
- هر میلگرد باید به صورت جداگانه برچسبگذاری شود. یعنی روی این برچسبها باید برخی اطلاعاتی نظیر طول، عرض، شکل ظاهری، اندازه و… برای شناسایی میلگرد ذکر شود.
- شکل و یا نوع میلگردها باید مطابق یک استاندارد خاصی باشند که این استاندارد B8666 است.
- میزان خمیدگی و یا طول برش هر میلگردی باید به صورت کاملا جداگانه مشخص شده و قید گردد.
جمعبندی
همانطور که در این مقاله خواندید، وجود جدول لیستوفر آرماتور در پروژههای عمرانی و ساختمانسازی اهمیت زیادی دارد. در اینجا به چند نمونه از کاربردها و مزایای جدول لیستوفر آرماتور اشاره کردیم. با استفاده از اطلاعات این جدول میتوان هزینه کمتر، سرعت بیشتر، دقت و کیفیت بالاتری در اجرای پروژههای عمرانی داشت.
شما میتوانید جزئیات مختلف را در جدول لیستوفر آرماتور مشاهده کنید که هر کدام از اصطلاحات مربوط به آن را برایتان توضیح دادیم.