ما در این جا قصد داریم راجع به مسلح کردن بتن و نقش مهم میلگرد حرارتی در آن، توضیح بدهیم. پس در ادامه این مطلب همراه ما باشید. امروزه از سازه‌های بتنی در پروژه‌های عمرانی و بسیاری از ساختمان‌سازی‌ها استفاده‌های مکرری می‌شود. در واقع بدون بتن تقریبا هیچ بنای مستحکمی وجود نخواهد داشت، تا بتوانیم با اطمینان خاطر روی آن‌ها، از لحاظ ایمنی حساب ویژه‌ای باز کنیم. امروز تمام روگذرها، زیرگذرها و حتی پل‌های قطار که به راحتی قادر هستند چندین هزار تن وزن را تحمل کنند به واسطه بتن مقاوم سازی می‌شوند. اما متاسفانه تنها نقطه ضعف بتن مقاومت حرارتی و کششی آن است که بدون مقاوم‌سازی می‌تواند کاملا دردسرساز باشد. چرا که در صورت ایجاد تغییر دمای شدید (گرما و سرما) می‌توانند کاملا شکننده شود! معمولا برای این کار از میلگرد برای مقاوم‌سازی آن استفاده می‌کنند که به اصطلاح به آن مسلح کردن بتن می‌گویند.
میلگرد حرارتی چیست و چه نقش مهمی دارد؟
در بالا به طور مختصر راجع به مسلح کردن بتن صبحت کردیم. اما در اینجا قصد داریم به طور دقیق این موضوع را بررسی کنیم و بدانیم که فرایند مسلح کردن بتن دقیقا چگونه انجام می‌شود و به چه مصالح و یا راهکارهایی برای این کار نیاز خواهیم داشت؟ در واقع استفاده از میلگرد حرارتی در داخل سازه‌های بتنی یکی از واجبات است. چرا که میلگرد حرارتی می‌تواند نقاط ضعف بتن، یعنی همان مقاومت کششی و یا حرارتی‌اش را به طور کامل رفع و جبران کند. شاید با شنیدن اسم میلگرد حرارتی چنین تصور کنید که این مصالح ویژگی خاصی داشته و یا ربطی به حرارت دارد، اما از لحاظ ظاهری هیچ فرقی با میلگرد معمولی ندارد. از آنجایی که بیشتر به خاطر جبران مقاومت حرارتی در بتن‌ها استفاده می‌شود، به آن میلگرد حرارتی گفته می‌شود.
ویژگی‌های میلگرد حرارتی
میلگرد حرارتی معمولا ابعاد و اندازه‌های مختلفی داشته و در قطرهای مختلفی تولید می‌شود. معمولا رایج‌ترین میلگردهای حرارتی 2 قطر 4 و 5 میلی‌متری دارند. برای متصل کردن دو سر میلگرد حرارتی به یکدیگر معمولا از روش جوش سرد و یا همان اتصال به روش سیم‌های مفتولی استفاده می‌شود. معمولا میلگرد حرارتی مقاومت فشاری و کششی بسیار زیادی دارد و از طرفی دیگر ضریب انبساط حرارتی یکسان با بتن دارد. از آنجایی که سازگاری میلگرد با حرارت زیاد بسیار بالا است، می‌تواند بهترین گزینه برای جبران مقاومت حرارتی باشد. پیوستگی مناسب میلگرد حرارتی با بتن و ماندگاری بالای آن در داخل محیط سازه‌های بتنی، موجب گشته تا از آن در انواع پروژه‌های عمرانی و ساختمان‌سازی استفاده شود.
بتن مسلح چه ویژگی‌هایی دارد؟(مسلح کردن بتن)
زمانی که تصمیم به مسلح کردن بتن به وسیله میلگرد حرارتی می‌کنیم، در واقع تغییرات بسیار زیادی را از لحاظ مقاومتی در آن به وجود می‌آوریم. با این که بتن بسیار مقاوم و مستحکم است، اما زمانی که تحت تاثیر دمای گرم و سرد شدید قرار بگیرد، منقبض شده و مقاومت کششی‌اش را از دست می‌دهد. توجه داشته باشید که منظور ما در حالت عادی و بدون استفاده از هیچ گونه میلگرد داخل آن است. پس از آن، ترک‌هایی در قسمت‌های مختلف بتن غیر مسلح به وجود آمده و به مرور زمان به راحتی از هم فرو می‌پاشد. اما زمانی که از میلگرد حرارتی داخل یک سازه بتنی استفاده می‌شود، دیگر قضیه کاملا فرق کرده و همه چیز تغییر پیدا می‌کند. در واقع میلگرد حرارتی به صورت کاملا مطلوبی، مقاومت کششی و حرارتی را برای بتن ایجاد می‌کند و مانع از فروپاشی آن می‌شود.
میلگرد حرارتی چگونه از فروپاشی بتن جلوگیری می‌کند؟
در بالا توضیح دادیم که برای جلوگیری از فروپاشی بتن، نیاز به مسلح کردن بتن خواهیم داشت. همچنین توضیح دادیم که بتن غیر مسلح، در برابر تغییرات دمای شدید بسیار آسیب‌پذیر است. اگر با دقت ویژگی‌های میلگرد حرارتی را خوانده باشید، متوجه خواهید شد که این مصالح مستحکم از مقاومت کششی و حرارتی بسیار بالایی برخوردار است. یعنی زمانی که ما سازه‌های بتنی را توسط میلگرد حرارتی مسلح بکنیم، در صورت ایجاد تغییرات حرارتی در آن، هیچ نقطه ضعفی شامل حال سازه‌های بتنی نمی‌شود. چرا که میلگرد حرارتی مانند یک اسکلت قوی در داخل سازه‌های بتنی، استحکام بسیار زیادی در برابر تغییرات دمایی نشان داده و مقاومت خارق‌العاده‌ای از خودش نشان می‌دهد و بتن را در برابر هر شرایط ناهمواری، به خوبی مستحکم کرده و مانع از فروپاشی آن می‌شود.
جمع شوندگی، دشمن اصلی بتن!
از لحاظ فیزیک، زمانی که بتن غیرمسلح در حالت ملاتی شکلش قرار دارد، مقاومت کششی نسبتا ایده‌آلی دارد. اما پس از خشک شدنش به مرور زمان مقاومت کششی‌اش را از دست داده و اصطلاح دچار جمع شوندگی می‌شود. اگر داخل سازه‌های بتنی هیچ مصالحی مانند میلگرد حرارتی برای مسلح کردن بتن وجود نداشته باشد، به شدت آسیب‌پذیر شده و حتی به مرور زمان می‌تواند به راحتی فرو بپاشد. حالا زمانی که با استفاده از میلگرد حرارتی بتن مسلح شود، دیگر چنین اتفاقی نمی‌افتد. چرا که اسکلت‌بندی مستحکم میلگرد حرارتی داخل آن، مانند یک دژ مستحکم، بتن را در برابر جمع شوندگی حفظ کرده و مقاومت کششی آن را به نحو ایده‌آلی جبران می‌کند.
کاربردهای مختلف بتن مسلح
می‌توان با اطمینان خاطر کاملی گفت که پس از مسلح کردن بتن توسط میلگرد حرارتی، هر نوع استفاده‌ای می‌شود از آن کرد. به عبارت دیگر، جایی وجود نخواهد داشت که نتوانیم از چنین سازه‌ی مستحکمی بهره‌مند نشویم و در همه جا می‌توان از آن استفاده‌های زیادی کرد. چرا که شما از یک سازه قوی برخوردار خواهید شد که می‌تواند هر گونه وزن، کشش و یا دمایی را به راحتی تحمل کند. برای مثال، می‌توان به مواردی نظیر استفاده در دیوار حائل، سقف تیرچه‌بلوک، سقف اسکلت بتنی، دال‌های بتنی، سقف کرومیت و سقف عرشه فولادی اشاره کرد.
کلام آخر
ما در این مقاله سعی کردیم راجع به نقش مهم میلگرد حرارتی در مسلح کردن بتن صحبت کنیم. چرا که مسلح کردن بتن یکی از مهم‌ترین واجباتی است که تمام مهندسان و متصدیان ساخت‌وسازهای عمرانی و ساختمانی باید آن را در پروژه‌هایشان رعایت بکنند. در چنین شرایطی است که می‌توانیم به خوبی شاهد بناهای بسیار مستحکم و عالی باشم و هیچ اتفاق ناگواری در آینده برای بناهایی که توسط سازه‌های بتنی ساخته شده‌اند هم رخ ندهد.